ప్రస్తుతం భారత క్రికెట్ జట్టు ఇంగ్లాండ్ పర్యటనలో ఐదు మ్యాచ్‌ల టెస్ట్ సిరీస్‌లో బిజీగా ఉంది. ఈ సిరీస్‌లో ఉపయోగిస్తున్న డ్యూక్ బాల్ ఇప్పుడు చర్చనీయాంశంగా మారింది. ఎందుకంటే రెండు జట్లు – భారత్,ఇంగ్లాండ్ – బాల్ త్వరగా పాడవుతోందని ఫిర్యాదు చేశాయి. ఇది నాణ్యతపై అనుమానాలు కలిగించడంతో, బాల్ ను తయారు చేసే కంపెనీ దీనిపై విచారణ చేపట్టింది.

డ్యూక్ బాల్ స్పెషాలిటీ ఏమిటి?

టెస్ట్ క్రికెట్‌లో ఉపయోగించే బంతుల్లో డ్యూక్ బంతికి ప్రత్యేక స్థానం ఉంది. ఇది ప్రధానంగా ఇంగ్లాండ్, వెస్టిండీస్,ఐర్లాండ్ దేశాల్లో టెస్ట్ మ్యాచ్‌ల కోసం వాడతారు. ఈ బాల్ ను బ్రిటిష్ క్రికెట్ బాల్స్ లిమిటెడ్ అనే సంస్థ తయారు చేస్తుంది.
ఇది యంత్రాలతో కాకుండా చేతితో కుట్టిన బాల్ కావడం దాని విశిష్టత. ఈ బాల్ సీమ్ (Seam) చాలా బలంగా, మెరుగైన విధానంతో తయారవుతుంది. అందువల్ల ఇది బౌలింగ్ సమయంలో ఫాస్ట్ బౌలర్లకు సహాయకారి అవుతుంది. ముఖ్యంగా కొత్త బాల్ సీమ్ బాగా నిలబడడంతో, బౌలర్‌కి స్వింగ్, సీమ్ మూమెంట్ ఎక్కువగా లభిస్తుంది.

బాల్ తయారీకి ఎక్కువ సమయం

ఒక డ్యూక్ బాల్ ను తయారు చేయడానికి 3 నుండి 4 గంటల సమయం పడుతుంది. దీనికి ఉపయోగించే తోలును స్కాట్లాండ్ నుంచి దిగుమతి చేస్తారు. తోలు మందం 4 మిల్లీమీటర్ల నుండి 4.5 మిల్లీమీటర్ల వరకు ఉంటుంది. బాల్ బరువు 155 నుంచి 163 గ్రాముల మధ్య ఉండి, పరిమాణం, బరువు ICC నియమాలకు అనుగుణంగా ఉంటాయి.

ఈ బాల్ ధర కూడా చిన్న విషయం కాదు – మార్కెట్‌లో దీని ధర రూ.10,000 నుంచి రూ.15,000 వరకు ఉంటుంది. దీన్ని అధిక ఖర్చుతో, అధిక నైపుణ్యంతో తయారు చేయడం వల్లే ఇది అంత ఖరీదైనదిగా మారింది.

డ్యూక్ బాల్ వాడకంలో ప్రయోజనాలు

• డ్యూక్ బాల్ సీమ్ ఎక్కువకాలం బలంగా ఉండటం వల్ల ఫాస్ట్ బౌలర్లకు మంచి సహాయం లభిస్తుంది.
   
• బాల్ ఆకారం త్వరగా మారదు, మంటలెత్తేలా స్వింగ్ అవ్వగలదు.
   
• దీనికి ప్రత్యేక తయారీ విధానం ఉండడం వల్ల, బాల్ ప్రదర్శన నాణ్యంగా ఉంటుంది.
   

ఈ కారణాలతోనే టెస్ట్ క్రికెట్‌లో, ముఖ్యంగా ఇంగ్లాండ్ వేదికలపై, డ్యూక్ బంతికి ప్రాధాన్యత ఇస్తారు. 

ఇప్పుడు ఎందుకు విమర్శలు?

ఇటీవలి టెస్ట్ మ్యాచ్‌ల్లో బాల్ అత్యంత త్వరగా పాడైపోతుండడంపై ఫిర్యాదులు వచ్చాయి. సాధారణంగా డ్యూక్ బాల్ 80 ఓవర్ల వరకు కూడా శక్తివంతంగా నిలబడగలదు. కానీ ప్రస్తుతం జరుగుతున్న టెస్ట్‌లలో 20-30 ఓవర్లకే బాల్ సీమ్ వదిలిపోవడం, జారిపోవడం వంటి సమస్యలు తలెత్తుతున్నాయి. దీనిపై బ్రిటిష్ క్రికెట్ బాల్స్ కంపెనీ స్పందిస్తూ, తయారీ లోపాలపై విచారణ చేపట్టింది.

ఫలితంగా ఏమవుతుంది?

• సంస్థ బాల్ తయారీ ప్రక్రియను మరింత కఠినంగా పరిశీలించే అవకాశం ఉంది.
   
• డ్యూక్ బాల్ నాణ్యతను మెరుగుపరచేందుకు కొత్త మెటీరియల్, పరికరాలు ఉపయోగించవచ్చు.
   
• భవిష్యత్తులో టెస్ట్ క్రికెట్ కోసం మరింత నమ్మదగిన, స్థిరమైన బాల్ రూపకల్పనపై దృష్టి పెట్టనున్నారు.
   

టెస్ట్ క్రికెట్ అంటే ఓ సుదీర్ఘ ప్రయాణం, ఓ పునాది పరీక్ష. అటువంటి పోటీలో బాల్ ప్రాముఖ్యత చాలా ఎక్కువ ఉంటుంది. డ్యూక్ బాల్ వంటి సాంకేతికంగా ఆధునికమైన, నైపుణ్యం కలిగిన బంతులపై ఆధారపడే క్రికెట్‌కు నాణ్యతే ప్రాణం. ఆటగాళ్ల నైపుణ్యానికి, బాల్ నాణ్యతకు మేళవింపు ఉండాలి. ఇప్పుడు తయారీ సంస్థ విచారణ చేపట్టిన నేపథ్యంలో, డ్యూక్ బాల్ పునరావిష్కరణ దిశగా మళ్లే అవకాశాలు కనిపిస్తున్నాయి.